جولان قاچاقچیان فیلم در پیاده‎‌روهای شلوغ

پرفروش‌ترین فیلم سال هم‌زمان با روزهایی که هنوز روی پرده سینما بود، قاچاق شد. نسخه غیرقانونی «متری شش‌ونیم» به گفته تهیه‌کننده‌اش یک کپی از نسخه بازبینی جشنواره فجر بود که برای حضور در جشنواره به سازمان سینمایی فرستاده شده بود. «رحمان ۱۴۰۰»، «شبی که ماه کامل شد»، «سرخپوست»، «رستاخیز»، «قصر شیرین» از جمله آثار دیگری بودند که نسخه قاچاق آنها در بازار توزیع شد. اما با وجود چنین اتفاقات و لطماتی که به تهیه‌کنندگان و عوامل این آثار وارد شده، چرا هنوز عزم جدی برای از بین بردن این مشکلات دیده نمی‌شود؟ چرا با وجود اداره کل ارزشیابی و نظارت سینمایی و ستاد صیانت و مبارزه با تکثیر و عرضه غیرمجاز آثار سینمایی و سمعی و بصری، هنوز شاهد چنین تخلفاتی هستیم؟

بودجه‌ای که قطع شد و سرمایه‌ای که به یغما رفت

سیدضیاء هاشمی، دبیر شورای‌عالی تهیه‌کنندگان و رئیس جامعه صنفی تهیه‌کنندگان درباره قاچاق آثار سینمایی و عواملی که منجر به این اتفاق می‌شود به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در هر برهه زمانی خطر به یغما رفتن آثار سینمایی وجود داشته و همیشه صاحبان آثار در این حوزه متضرر می‌شوند. به همین منظور، تلاش شده با حمایت قوه قضاییه و نیروی انتظامی بتوانیم از حقوق خود دفاع کرده و دست قاچاقچیان را از آثارمان کوتاه کنیم. کمیته صیانت از محصولات فرهنگی، به همین منظور با حضور نماینده تهیه‌کنندگان، سال‌ها فعالیت کرد ‌و در مقاطعی هم قاچاق را به صفر رساند و قیمت خرید رایت سریال‌های نمایش خانگی را چند ده برابر کرد. 

وی ادامه داد: با انحلال مؤسسه رسانه‌های تصویری، مسئولیت این امر به عهده آقای طباطبایی‌نژاد، مدیرکل ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی قرار گرفت. ایشان بعد از مشاوره با افرادی که ذی‌نفع نبودند، تصمیم به انحلال این کمیته به بهانه تغییر روش قاچاقچیان محصولات فرهنگی گرفت. در تغییر مدیریت‌ها تا رسیدن به تصمیم جدید، آقای فرحبخش به‌عنوان نماینده تهیه‌کنندگان در کمیته صیانت با همکاری نیروی انتظامی به کار خود ادامه داد. متأسفانه بودجه این فعالیت از سوی ارشاد قطع شد و قاچاقچیان هم که از تصمیمات به‌سرعت مطلع شدند، نسخه‌های چند فیلم را منتشر کردند و ظرف ۲۴ ساعت، سه فیلم به‌صورت غیرقانونی منتشر شد و سرمایه صاحبان آثار به یغما رفت.

به‌کارگیری افراد کارآمد در حوزه IT و فضای مجازی

این تهیه‌کننده فیلم‌های سینمایی در ادامه افزود: در شرایطی تصمیم به انحلال کمیته از سوی ارشاد گرفته شد که برخی پرونده‌ها همچنان در قوه قضاییه باز است. زیرا حدود دو سال است قوه قضاییه پذیرفته که کارشناسی پرونده‌ها، توسط کمیته صیانت صورت بگیرد. حالا در این شرایط چه باید کرد؟ در شرایطی که همچنان دی‌وی‌دی‌های آثار در خیابان‌ها به فروش می‌رسد و روز به روز تعداد سایت‌های غیرمجاز بیشتر می‌شود، بهتر نبود آقای طباطبایی‌نژاد به‌جای انحلال کمیته که منجر به قاچاق فیلم‌ها به شکل گسترده به طرق مختلف شده است، افراد کارآمد در حوزه IT و فضای مجازی را به کمیته اضافه می‌کرد تا جلوی چپاول آثار فرهنگی را به طرق مختلف بگیرند؟

سایت‌ها و تلگرام مرتب رصد شوند

رئیس جامعه صنفی تهیه‌کنندگان در پاسخ به این پرسش که راه پیشنهادی شما برای حل مشکل قاچاق چیست، بیان کرد: کمیته صیانت از محصولات فرهنگی باید با توجه به تغییر شیوه قاچاق، گسترده‌تر و با قدرت بیشتر به کار خود ادامه دهد. هم در بخش دی‌وی‌دی (میدانی) که پیش‌تر انجام می‌شد، هم در حوزه فضای مجازی و دیجیتال، جلوی غارت محصولات را بگیرند. در کمیته صیانت می‌توان افراد متخصص در حوزه دیجیتال و فضای مجازی را به‌کار گرفت تا به‌طور مرتب سایت‌ها و تلگرام و... را رصد کنند و عاملان را شناسایی و با کمک قوه قضاییه به جرایمشان رسیدگی شود. قوه قضاییه آمادگی همکاری با کمیته صیانت را در هر زمینه‌ای دارد.

 قانون کپی‌رایت ما، قانون محکمی نیست

اما سیدجمال ساداتیان تهیه‌کننده فیلم متری شش‌ونیم که از قاچاق آثار سینمایی به دلیل توزیع نسخه غیرقانونی اثرش متضرر شده، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در این باره بسیار صحبت شده است. یک بار گفتم این اتفاق تقصیر ارشاد است. به اتهام افترا از من شکایت کردند. این اتفاقات به عوامل بسیاری بستگی دارد. برخی از فیلم‌ها ممکن است از پرده کپی شوند یا برخی دیگر هم از ارشاد بیرون بیایند. درباره همه آثار نمی‌شود یکسان قضاوت کرد. ولی نکته مهم، این است که قانون کپی‌رایت ما، قانون محکمی نیست. حتی اگر با فرض اینکه افراد خاطی که این کار را انجام می‌دهند، روزی معرفی شوند، قانون مدونی نداریم که با آنها برخورد قاطعانه شود. به همین دلیل، افراد تشویق می‌شوند که این کارها را انجام دهند.

وی در ادامه افزود: یک بخشی از جامعه ما تعهدات اخلاقی ندارند و می‌خواهند به سینما لطمه بزنند یا فکر می‌کنند اگر اختصاصی فیلم را توزیع کنند، تا زمانی که توزیعش فراگیر شود، درآمدشان را کسب می‌کنند. حتی آن زمانی که فیلم متری شش‌ونیم در اوج فروشش بود، جلوی در سینما آستارا فردی را دیدم که بساط کرده بود و می‌گفت کپی متری شش‌ونیم را می‌فروشد و مردم هم با ولع آن را می‌خریدند. آن سی‌دی شاید خالی یا محتوایش چیز دیگری بود، اما اگر می‌توانست تا آن لحظه صدها فیلم توزیع کند، با این فرمول درآمد خوبی برایش محسوب می‌شد.

تلاش‌ خبرنگار ایرناپلاس برای گفت‌وگو با سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد، معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی به‌جایی نرسید و ایشان حاضر به گفت‌وگو نشد.

گزارش از هنگامه ملکی